menu
Wissensplatz
Ina rait per l'entira vita
Ina rait per l'entira vita

Ina rait per l'entira vita

En la vita da Flurina Huonder furman differents «fils» raits custaivlas. Per sia lavur en la biblioteca da la Scola politecnica federala (SPF) è la tgira dal crowdsourcing ina chaussa che stat a cor ad ella – ed il rumantsch, sia lingua materna, la collia adina puspè cun novs umans. Ma sia «rait per l'entira vita» ha l'anteriura studenta da la Scola auta spezialisada dal Grischun (SAS) chattà en l'uniun da studentas e students AV Curiensis.

Text e fotografias: Luzia Schmid

Il biro da Flurina Huonder sa chatta en il segund davos plaun da l'edifizi principal da la SPF a Turitg. Dapi il 2018 è l'anteriura studenta dad Information-Science da la SAS Grischun responsabla per il management da metadatas en l'archiv da fotografias da la biblioteca da la SPF. Sch'ella guarda davent da sia plazza da lavur sut il tetg pendent or da fanestra, ha ella ina vista directa sin la cupla dal bajetg venerabel da la SPF. En la citad da la Limmat ves'ins quella gia dalunsch. Cun l'engrondiment dal bajetg da Semper cun questa cupla imposanta (curt suenter l'Emprima Guerra mundiala) ha la Scola politecnica federala vulì demonstrar sia segirezza da sasezza rinforzada. Il passà, l'istorgia e las fotografias che documenteschan quest svilup, èn precis quai che fascinescha la Grischuna da 34 onns. Perquai è il crowdsourcing da l'archiv da fotografias il project da lavur che stat il pli fitg a cor a Flurina Huonder.

La savida è da fitg gronda valur

Grazia al crowdsourcing gidan actualmain radund 30 fin 40 voluntarias e voluntaris a descriver meglier fotografias. Mintga glindesdi publitgesch'ins en il blog dal crowdsourcing fotografias, davart las qualas ins sa pauc u insumma nagut. Il venderdi datti mintgamai in post davart fotografias interessantas che han pudì vegnir elavuradas cun agid da la crowd. «Il pli savens èn quai persunas pensiunadas ch'enconuschan fitg bain tscherts temas», di Huonder. Uschia vegnia ensemen savida ch'in team da catalog da fotografias na pudess mai generar sez – «e nus survegnin in'expertisa nunpajabla.» Il team survegn mintga mais fin 2000 e-mails cun infurmaziuns supplementaras davart fotografias. Dapi il 2016 è il success uschè grond che l'archiv da fotografias da la SPF ha adina puspè extendì il crowdsourcing ed ins ha pudì meglierar enormamain las metadatas dals fotografias.

Flurina Huonder
Ils albums da fotografias da Walter Mittelholzer (pionier da l'aviatica svizra e confundatur da la Swissair) sa chattan en l'archiv da fotografias da la biblioteca da la SPF.
Flurina Huonder
Secziuns da l'archiv tschernidas vegnan preschentadas en la seria da publicaziuns «Bilderwelten».

«Questa community stat fitg a cor a nus», di Huonder. «Quai è ina rait grondiusa che nus tgirain sapientivamain.» L'archiv da fotografias da la SPF organisescha mintg'onn in event per mussar a las expertas ed als experts la stima per lur lavur. «En il decurs dals onns èn uschia era sa sviluppadas amicizias», sa legra Huonder.

Ses job a la SPF cumpiglia dus pensums principals: repassar metadatas e preparar fotografias. Per far quai na sto Huonder dentant betg ir giun tschaler e sortir fotografias veglias en chistas. «Jau lavur cun sets da datas enorms», declera ella. «Glistas d'excel cun dieschmillis lingias e las pli differentas furmlas e divers filters n'èn nagina raritad.»

Sia savida tecnica è d'avantatg, cura ch'ella è en contact cun sviluppad:ras, per exempel per discutar novas funcziuns u tests per la georeferenziaziun da fotografias. «Mia lavur è enorm multifara ed i dat adina puspè novas sfidas.» Uschia è l'intelligenza artifiziala (IA) actualmain er in tema en ses mintgadi. Dapi circa dus onns survegnan ils fotografias era chavazzins via autotagging – il cuntegn dals fotografias vegn analisà automaticamain en detagl. «Cun questas applicaziuns èsi dentant da far attenziun. Ma i dat era coolas experientschas. Uschia ha l'AI enconuschì sin ina fotografia ch'il team da l'archiv aveva nudà mo cun il chavazzin «festas» ch'i sa tracta d'ina nozza, perquai che Audrey Hepburn porta sin la fotografia in vestgì da nozzas.

La lingua materna sco rait

Il mastergn tecnic ha Huonder gia emprais durant ses emprim emprendissadi. Suenter la scola secundara a Mustér ha ella absolvì l'emprendissadi d'informatica tar Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR), nua ch'ella lavura anc oz in di l'emna sco documentalista e descriva videos. Gia passa la mesadad da sia vita – dapi ch'ella ha cumenzà là ses emprendissadi cun 16 onns – lavura Flurina Huonder gia tar RTR. «Igl è fitg bel per mai da pudair duvrar mia lingua materna er en il context da lavur», ha ditg Huonder, ch'è creschida si a Segnas e declera vinavant: «Sche ti vegns dal mund rumantsch, has ti automaticamain ina rait.» Tuttina nua ch'ins saja, giaja fitg svelt ed ins stettia dasper insatgi che discurria era rumantsch. «Insaco sa chatt'ins adina.»

Huonder ha fatg la matura professiunala a l'anteriura Scola auta da tecnica ed economia  a Cuira cun la finamira da lura studegiar là Multimedia Production. Ad in'occurrenza d'infurmaziun ha ella dentant sentì che las scienzas d'infurmaziun interesseschan pli fitg ella. Plaschì spezialmain bain ad ella han la purschida multifara e las classas pitschnas. Era temas sco il management da bancas da datas ed il management e l'intermediaziun d'infurmaziun han interessà ella. «Jau hai emprais quant impurtant ch'igl è d'elavurar correctamain infurmaziuns per ch'ins chatta puspè ellas.» Donn saja sulettamain stà ch'ins n'haja betg pudì s'approfundar uschè ferm durant il studi. Per tuttina far quai ha Huonder lura gist anc agiuntà al bachelor in studi da Master of Business Administration cun l'accent Information and Data Management.

«Begegnung mit...» - Flurina Huonder
[Translate to Rätoromanisch:] Flurina Huonder erzählt in der Alumni-Video-Serie, was ihr die Studentenverbindung bedeutet.

Amicizias per l'entira vita

In'ulteriura raschun che Huonder ha vulì studegiar vinavant è stada l'uniun da studentas e students AV Curiensis.  Dapi l'entschatta dal studi fin oz è ella stada fidaivla a questa rait. «L'uniun è fitg impurtanta per mai. Jau hai emprendì d'enconuscher là mes ami ed era chattà là mias meglras amias.» Huonder deplorescha che betg dapli studentas e students na sa laschan gudagnar per l'uniun. Anzi, i dettia anc adina blers pregiudizis. Gugent motivass ella persunas interessadas da daventar commembras. «Nus faschain bler ensemen, visitain museums ed occurrenzas, chantain, discurrin ed avain in grond spiert da cuminanza.» Huonder stima era las bleras novas enconuschientschas cun commembras e commembers d'autras uniuns da studentas e students («Jau hai pudì entrar en contact cun glieud da numerusas citads svizras»), la festa centrala annuala cun mintgamai 2000 fin 3000 persunas («Dapertut ves'ins studentas e students che portan colur») u viadis ch'ins fa communablamain («L'onn passà essan nus stads a Roma ed avain gì in'audienza tar il papa»). L'uniun da studentas e students è per ella dapi diesch onns amicizia pura: «Là ma sent jau da chasa».

Ausflug AV Curiensis
Excursiun en l’Appenzell cun ina degustaziun da Whisky
Aktivenwochenende AV Curiensis
Fin d’emna da commembras e commembers activs en il Calfeisental
AV Curiensis Rom
«L'onn passà essan nus stads a Roma es avain gi in'audienza tar il papa.»
AV Curiensis Umzug Jubiläum
Il til tras Cuira a chaschun da l’anniversari da 150 onns AV Curiensis

Artitgel da

Luzia Schmid, manadra da redacziun, manadra da project communicaziun da scola auta